ครั้งแรกกับปีใหม่ของศรีลังกา

วันสำคัญที่สุดของคนศรีลังกานอกจากวันสำคัญทางศาสนาแล้วก็คือวันปีใหม่ Aluth Avurudu ซึ่งตรงกับวันสงกรานต์ในบ้านเราคือ 13 เมษายน เป็นวันหยุดยาว (12-15 เมย.)ที่คนศรีลังกาจะพากันฉลองทั่วประเทศทั้งสิงหลและทมิฬ ผู้คนทยอยกลับบ้านกันตั้งแต่วันที่ 12 เมษายนซึ่งถือว่าเป็นวันหยุด 1 วันก่อนวันปีใหม่ ผมออกไปที่ทำงานในเช้าวันที่ 12 เมษายน ก็ต้องแปลกใจเพราะตามถนนหนทางเงียบราวกับเมืองร้าง ร้านค้าและที่ทำการต่างๆ ปิดหมด แทบไม่มีรถสวนมาเลย บ้านเมืองดูเงียบสงบและงามไปอีกแบบ ในช่วงค่ำของวันก่อนหน้านี้ก็แปลกใจไปครั้งหนึ่งแล้วเพราะได้รับตระกร้าผลไม้และตระกร้าขนมจากนายกรัฐมนตรีศรีลังกาและรัฐมนตรีท่านหนึ่งที่คุ้นเคยกับประเทศไทยดี เป็นธรรมเนียมที่คนศรีลังกาจะแสดงความยินดีในโอกาสวันปีใหม่โดยการส่งของขวัญไปให้คนที่รู้จัก ซึ่งตามประเพณีแล้ว มีขั้นตอนการฉลองแบบดั่งเดิมตามหลักอายุรเวทซึ่งกำหนดไว้เป็นเรื่องๆ ซึ่งผมเห็นว่าน่าสนใจมาก

วันก่อนวันปีใหม่คือ 12 เมษายน จะนิยมอาบน้ำและชโลมน้ำมันสมุนไพรที่เรียกว่า Nanu  ส่งท้ายปีเก่า เตรียมทำขนมและอาหารเพื่อเลี้ยงกันในวันปีใหม่

วันปีใหม่ 13 เมษายน จะมีการกำหนดเวลาที่แน่นอน คือในปี 2012 ตั้งแต่เวลา 12.56 น ถึง ตีหนึ่ง 01.44 น  ของวันที่ 14 เมษายน โดยในวันที่ 13 เมษายน จะไปวัด ทำบุญไหว้พระและทำทานแบ่งอาหารกันกินก่อน 12.56 น  พอถึงเวลา 19.20 น ซึ่งถือว่าเริ่มเข้าสู่ปีใหม่ คนก็จะฉลองด้วยการจุดประทัด พอตกเย็นเวลา 22.30 น ก็จะทานอาหารร่วมกันในครอบครัว  หลังจากนั้นก็จะทำบุญกันเองเช่นหัวหน้าครอบครัวก็จะให้เงินลูกๆ และส่วนตัวหัวหน้าครอบครัวเองก็จะนิยมเอาเงินมาใส่แก้วคล้ายเงินกุ้นถุงเก็บไว้เป็นศิริมงคลของตนเอง นอกจากนั้นก็ยังนิยมนำอาหารที่ทำนั้นไปแจกคนอื่น เช่นเพื่อนบ้านหรือคนที่รู้จัก

หลังจากวันปีใหม่ 2 วันคือวันที่ 15 เมษายน ก็จะนิยมอาบน้ำฉลองปีใหม่กันและหาเสื้อผ้าใหม่มาใส่ การอาบน้ำนี้นิยมใช้น้ำมันยาสมุนไพรอาบตั้งแต่ศรีษะลงมาจนทั่วตัว โดยใช้น้ำมันจากใบพลู น้ำมันจากใบโพธิ์ คนศรีลังกานิยมจะไปวัดและรับน้ำมันจากพระที่จะทาศรีษะเป็นมงคล

เป็นที่น่าสังเกตุว่าคนศรีลังกานิยมใช้ใบพลูในชีวิตประจำวัน ตั้งแต่ในเรื่องของศาสนาและในมงคลพิธี เช่นการต้อนรับแขกผู้มีเกียรติในงานต่างๆ นิยมมอบใบพลู 1 กำเป็นเครื่องหมายของการต้อนรับและให้มีสุขภาพดี ใบพลูใช้เป็นสมนุไพรสำหรับอายุรเวททั้งกินทั้งขบเคี้ยว แก้ได้สารพัดโรค ทั้งนำน้ำมันมาชโลมและอาบรักษาโรค ซึ่งเรื่องนี้ต่างกับคนไทยในปัจจุบันมากเพราะคนรุ่นใหม่แทบไม่รู้จักใบพลูเลย มองไปว่าใบพลูนั้นสำหรับคนแก่ที่ทานหมากเท่านั้น

เพราะสิ่งเหล่านี้ทำให้ผมเห็นว่าคนศรีลังการู้จักการฉลองปีใหม่ด้วยการยึดมั่นในประเพณีดั่งเดิมที่มีคุณค่าและดีงาม สมควรที่จะได้รับการชื่นชม